Van verpleegafdeling naar leerafdeling : Waarom een leerafdeling een verbetering geeft in het leerklimaat voor studenten verpleegkunde

Dit onderzoeksrapport genaamd ‘van verpleegafdeling naar leerafdeling’ beschrijft het afstudeerproject dat is uitgevoerd in opdracht van de afdeling Chirurgie van het Catharinaziekenhuis ter afronding van de HBO opleiding Verpleegkunde.
De vraag die binnen dit onderzoeksverslag centraal staat is hoe een leerafdeling op de afdeling Chirurgie van het Catharina Ziekenhuis vorm zou kunnen krijgen, aangezien zij deze wens als afdeling hebben uitgesproken.
Het onderzoek is gestart door middel van een literatuuronderzoek. Hierin werd gezocht naar onderbouwde literatuur die de bestaande theorie met betrekking tot zowel relevante factoren van leerafdelingen als krachtige leeromgevingen weergeven. Inzichten in de literatuurstudie gaf vervolgens een goede basis om kwalitatief praktijkonderzoek uit te voeren. Het onderzoek heeft plaatsgevonden op verschillende verpleegafdelingen in de algemene ziekenhuizen waar een leerafdeling succesvol of niet succesvol is geïmplementeerd. Om de meningen van alle betrokken partijen helder te krijgen, zijn er op verschillende manieren data verzameld. Zo zijn er interviews gehouden met leidinggevende en/of praktijkopleiders met betrekking tot de factoren die een rol spelen bij de implementatie van een leerafdeling. Daarnaast zijn er verschillende focusgroepen gehouden met de studenten om de ervaringen die zij hebben op een leerafdeling inzichtelijk te krijgen.
De resultaten van deze onderzoeken zijn geanalyseerd en beschreven. Daaruit kon geconcludeerd worden dat de meerderheid van de studenten (gematigd) positief is over de leerafdelingen. Als kernwaarden ziet de meerderheid de zelfstandigheid, de samenwerking onder studenten en de extra aandacht aan kwaliteit en scholing. Men is graag eigenaar van de eigen leerweg en wil graag dingen zelf uitzoeken, zelf oefenen en zelf uitvoeren.
Daarnaast blijkt uit de interviews dat er een verscheidenheid aan doelstellingen werden aangegeven waarmee destijds de leerafdeling is opgestart. Ook blijken de randvoorwaarden en de eisen aan de patiëntencategorie, medewerkers en studenten door de respondenten verschillend opgesteld en benoemd. Welke succesfactoren met name worden benoemd zijn: bieden van goede begeleiding, coachen van medewerkers, voldoende leerrendement voor studenten en een overstijgende medewerker. De belemmerende factoren zijn vooral de weerstand die kan ontstaan bij medewerkers, onduidelijke rolverdeling en externe factoren (reorganisaties). Factoren waarin vooraf een keuze in gesteld zal moeten worden zijn onder andere: boventalligheid van studenten, invulling in vakantieperiodes en selectie van medewerkers en patiënten. Het lijkt niet zo van belang welke beslissingen hierin worden genomen, echter vooral dat hierin een overwogen keuze in wordt gemaakt. Men moet vooral rekening houden met duidelijkheid en goede communicatie. Verwachtingen zullen uitgesproken moeten worden en rollen van alle betrokkenen moeten duidelijk zijn.
De projectgroep heeft veel informatie verzamelt die in het algemeen positieve tendensen aangeven. Daarvandaan wordt geconcludeerd ondanks de magere wetenschappelijke onderbouwing dat een leerafdeling een toegevoegde waarde heeft ten opzichte van een reguliere verpleegafdeling in een ziekenhuis. Het enthousiasme van alle respondenten kan niet worden genegeerd.
Vanuit deze conclusie is de projectgroep in gesprek gegaan met de afdeling over de visie en doelstelling die de afdeling inneemt met betrekking tot een leerafdeling. Hieruit bleek dat het dichten van het gat tussen opleiding en praktijk door het start bekwaam op te leiden van studenten als centrale doelstelling werd gesteld. Daarvandaan is een aanzet tot implementatie opgesteld door de projectgroep. Hierin wordt vanuit Practice Development een stappenplan beschreven die de afdeling mee kan nemen bij de implementatie van een leerafdeling. Ook worden hierin adviezen genoemd bij het maken van bepaalde keuzes (boventalligheid van studenten, inzet van Lecturer Practitioner, patiëntencategorie, studentengroep ect.).